Ambivalente relaties: waarom  juist die extreem veel stress veroorzaken en hoe je ermee omgaat

Ambivalente relaties komen voor bij collega’s, vrienden, familieleden en zelfs partners. Hoewel we deze relaties vaak minder intens overdenken dan de duidelijk positieve of negatieve, vormen ze ongeveer de helft van ons sociale netwerk. Ondanks de gemengde gevoelens blijven we vaak in deze relaties hangen, bijvoorbeeld omdat we denken dat de positieve aspecten uiteindelijk zwaarder wegen, of omdat we de relatie niet zomaar willen verbreken.

Waarom hebben we ambivalente relaties?

Er zijn verschillende redenen waarom we in ambivalente relaties blijven hangen. Soms zijn we in het begin geïntrigeerd door iemand en zien we genoeg goede eigenschappen om de minder aangename kanten te negeren. Naarmate de tijd verstrijkt, komen de negatieve aspecten echter sterker naar voren, maar tegen die tijd voelt het lastig om de relatie te beëindigen.

In andere gevallen ontstaan ambivalente relaties doordat mensen met wie we ooit een sterke band hadden, veranderen. Verschillen in levensstijl, persoonlijkheid of visie kunnen ervoor zorgen dat de relatie spanningen oplevert. Ook kunnen ambivalente relaties ontstaan door externe factoren, zoals gedeelde sociale kringen (bijv. vrienden van een partner), of verplichtingen binnen de familie. Met familieleden delen we misschien weinig behalve bloedbanden, maar voelen we ons toch verplicht om de relatie voort te zetten.

De stress van ambivalente relaties

Je zou kunnen denken dat ambivalente relaties neutraal zijn – niet te positief, maar ook niet erg negatief. Onderzoek toont echter aan dat deze relaties een aanzienlijke negatieve impact hebben. Ambivalente relaties blijken zelfs schadelijker voor de gezondheid dan puur negatieve relaties.

Onderzoek naar ambivalente relaties heeft aangetoond dat deze relaties meer stress veroorzaken dan ondersteunende relaties. Bijvoorbeeld, interacties met een ambivalente relatie kunnen leiden tot een verhoogde bloeddruk en hartslag, zelfs voordat de interactie begint. De reden voor deze verhoogde stressreactie is de onvoorspelbaarheid van ambivalente relaties: je weet nooit of de persoon ondersteunend of kritisch zal zijn. Deze onzekerheid creëert spanning en stress.

Daarnaast vereisen ambivalente relaties vaak zelfbeheersing. Tijdens interacties moet je je frustratie onderdrukken, niet met je ogen rollen, of je inhouden om niet te scherp te reageren. Deze constante inspanning om je emoties te beheersen draagt bij aan de stress die deze relaties veroorzaken.

Ambivalente relaties vs. negatieve relaties

Een verrassende bevinding uit het onderzoek is dat ambivalente relaties meer stress veroorzaken dan relaties die uitsluitend negatief zijn. Dit lijkt tegenintuïtief, maar bij negatieve relaties weet je precies wat je kunt verwachten. De verwachtingen zijn laag, en als de ander iets negatiefs doet, raakt het je minder omdat je het al had verwacht. Bij ambivalente relaties is de constante onzekerheid – zal deze interactie positief of negatief zijn? – wat de stress vergroot. Bovendien zijn we vaak meer gehecht aan ambivalente relaties, waardoor de negatieve momenten zwaarder wegen.

Hoe om te gaan met ambivalente relaties

Ambivalente relaties kunnen je leven op verschillende manieren beïnvloeden, dus het is belangrijk om te overwegen hoe je met deze relaties omgaat. Er zijn drie strategieën: verwijderen, herformuleren of herkalibreren.

1. Elimineren: Als de relatie weinig positieve aspecten heeft en vooral stress oplevert, is het soms het beste om afstand te nemen. Dit kan bijvoorbeeld gelden voor oppervlakkige relaties, zoals collega’s of vage kennissen.
2. Archiveren: Voor relaties met een gedeeld verleden, zoals oude vrienden of familieleden, kan het nuttig zijn om de relatie te herzien. Je hoeft de band niet volledig te verbreken, maar je kunt minder contact hebben en de verwachtingen aanpassen. Dit vermindert de stress zonder de relatie helemaal op te geven. Een vriend wordt een oude bekende.
3. Reclassificeren: Sommige ambivalente relaties hebben een waardevolle component die de moeite waard is om te behouden. In deze gevallen kun je de relatie herkalibreren door de positieve aspecten te benadrukken en situaties te vermijden die tot frustratie leiden. Dit kan betekenen dat je een relatie in stand houdt omdat deze persoon een specifuieke taak kan uitvoeren zonder dat jij daar emotioneel last van hebt.

Conclusie

Ambivalente relaties vormen een groter deel van ons sociale netwerk dan we vaak beseffen, en ze kunnen aanzienlijke stress veroorzaken. Hoewel deze relaties niet altijd gemakkelijk te verbreken zijn, is het belangrijk om ze te herkennen en strategieën te ontwikkelen om met de spanning om te gaan. Door bewuster met ambivalente relaties om te gaan, kunnen we de negatieve impact ervan verminderen en een gezonder sociaal leven opbouwen.